Thân Cảnh Phúc (hiện chưa rõ năm sinh và năm mất), một thủ lĩnh người Tày nổi tiếng thời Lý, là con trai phò mã Thân Thiệu Thái và công chúa Bình Dương, quê ở Động Giáp, tức vùng giáp khẩu Kép, Lạng Giang (Bắc Giang), có thời lên ở và làm tù trưởng châu Quang Lang (châu Ôn, Lạng Sơn). |
Bây giờ, cả dân Động Giáp đều mang họ Giáp. Do nhà Lý rất coi trọng việc thắt chặt các quan hệ với tù trưởng các dân tộc thiểu số, họ Giáp nhiều người giúp Vua dẹp giặc có công lớn, thường được lấy công chúa, làm phò mã và được lộc hậu, quan cao, Vua ban ơn “quệt” thêm cho một nét chữ nên từ Giáp trở thành Thân. Từ đó, dân Động Giáp phần nhiều mang họ Thân để ghi ơn Vua, lộc nước.
Sử sách ghi: Năm 1055 Thân Cảnh Phúc cùng các tù trưởng Vi Thủ An, Tông Đản, Lưu Kế Tông, Hoàng Kim Mãn chỉ huy bộ binh đánh thẳng lên thành Ung Châu, phối hợp với đạo quân Thái úy Lý Thường Kiệt đi bằng đường thủy tấn công Liêm Châu, tiêu diệt quân nhà Tống chuẩn bị xâm lược nước ta. Mùa xuân năm 1077, 30 vạn quân Tống tràn sang Đại Việt. Giặc tiến ồ ạt, ông cầm quân bảo vệ biên giới, nhưng không chặn nổi giặc đã cùng các tù trưởng: Sầm Khánh Tuân, Nùng Trọng Linh... cho quân rút vào rừng, tổ chức dân binh dùng chiến thuật du kích tiêu hao sinh lực địch, quấy rối vùng sau lưng của chúng. Những trận tập kích vào hậu cứ quân xâm lược Tống được tổ chức làm cho chúng ăn không ngon, ngủ không yên, lực lượng bị tiêu hao.
Trong vùng tạm chiếm, Thân Cảnh Phúc thực hiện vườn không nhà trống, địch đến, ông “cho dân rút hết vào rừng, chỉ để một vài người ốm yếu ở nhà”, giặc phải thừa nhận: “Lưu Kỷ, Thân Cảnh Phúc đều cầm cường binh”. Chúng nhận xét về Thân Cảnh Phúc và đội dân binh giàu lòng yêu nước, chiến đấu gan dạ của ông: “Thấy quân Tống đi lẻ loi thì ra giết chết hoặc bắt về. Người đó quả là một vị thiên thần”.
Kết thúc thắng lợi cuộc chiến giữ nước, Thân Cảnh Phúc được Vua Lý phong chức tri châu và gả cho công chúa Thiên Thành, tôn vinh công trạng, coi như là một tấm gương về tinh thần đoàn kết, chiến đấu của các dân tộc thiểu số nơi biên ải.
Theo Thành Nam
http://www.bienphong.com.vn |